دیسک و تنگی کانال نخاعی

دیسک و تنگی کانال نخوایی
disc and canal stenosis

دیسک و تنگی کانال نخوایی

شایع‌ترین علت دردهای کمری و گردنی دیسک می باشد. در هر سنی بروز می‌کند و سن شایع دیسک بین ۲۰ تا ۴۰ سال می‌باشد.

علت ایجاد درد:

بیرون‌زدگی‌دیسک و ایجاد فشار روی عصب‌های‌حسی مجاور می‌باشد. دیسک ساختمان غضروفی خاصی بین مهر‌ه‌های ستون فقرات است که تعداد آن بین ۲۳ تا ۲۴ عدد از ستون فقرات گردنی تا انتهای کمر است. به صورت آماری و کلی فتق دیسک در محل‌هایی از ستون فقرات که به اصطلاح محل‌های جانکشنال گفته می‌شود شایع‌تر است. محل‌های جانکشنال به مناطقی گفته می‌شود که یک قسمت با تحرک زیادتر به یک محل با تحرک کمتر متصل می‌شود . مثل مهره‌های C6 , C7  –   L4 , L5 , S1–T12 , L1

فتق دیسک به میزان بسیار اندک با ایجاد فشار روی عصب لوشکا باعث ایجاد درد موضعی در ناحیه گردن، کمر و پشتی می‌شود .

تشدید بیرون زدگی و ایجاد فشار روی عصب‌ها و ریشه‌های نخاعی باعث ایجاد درد تیرکشنده به اندام‌ها از قبیل دست‌ها و پاها خواهد شد ، همان چیزی که در اندام تحتانی و درد سیاتیکی اطلاق می‌شود .

در واقع درد سیاتیک فشار دیسک روی شبکه فمورال و عصب سیاتیک می‌باشد.

در ابتدا ایجاد فشار روی اعصاب نخاعی باعث ایجاد گزگز و یا مورمور در اندام‌ها شده و با ادامه پیشرفت آسیب ایجاد بی‌حسی ، درد و فلجی خواهد شد.

ادامه و پیشرفت دیسک در طول زمان باعث ایجاد اوستوفیت و تنگی کانال خواهد شد.

تنگی کانال

قطر کانال نخاعی از گردن تا انتهای کمری متفاوت و در محدوده‌ی ۲۸ تا ۳۶ میلی‌متر می‌باشد.

عناصر تشکیل دهنده کانال شامل : استخوان‌های مهره – دیسک – رباط‌ها و لیگامان‌ها می‌باشد.

تنگی کانال به چند فرم تقسیم بندی می‌شود (بر اساس علت و محل ایجاد کننده) :

1. تنگی استخوانی کانال
2. تنگی لیگامانی کانال
3. تنگی مرکزی کانال
4. تنگی جانبی کانال
5. تنگی همه‌جانبه کانال

علائم تنگی کانال :

به صورت حاد کمتر بروز می‌کند و یک پروسه مزمن و طولانی است ولی به علت تحت فشار قرار گرفتن نخاع بیشتر باعث ایسکمی نخاع می شود.

علائم موضعی مثل کمر درد و یا گردن درد کمتر در تنگی کانال دیده می‌شود ولی علائمی مثل گرفتگی اندام‌ها، بی‌حسی اندام‌ها مخصوصاً در هنگام فعالیت و ایستادن بیشتر بروز می‌کند.

در موارد شدیدتر تنگی کانال باعث ضعف عضلانی پیش‌رونده و نهایتاً فلج خواهد شد.

تنگی کانال نخاعی در مهره های گردنی و پشتی با آسیب بسیار شدیدتر و خطرناک تری همراه خواهد بود به علت وجود نخاع در بالای مهره L2 . ولی در مهره‌های پایین کمری این آسیب می‌تواند کمتر خطرناک باشد به علت اتمام نخاع و وجود ریشه‌های نخاعی.

خون‌ریزی مغزی ناشی از سکته غیر تروماتیک

شایع‌ترین دلایل سکته مغزی

1. خون‌ریزی ناشی از فشار خون
2. اختلال انعقادی
3. ضایعات عروقی مغزی AVM و آنوریسم
4. ضایعات عفونی و سوء مصرف مواد
5. تومورها

خون‌ریزی‌های مغزی خودبه‌خودی می‌تواند به صورت‌های مختلف از قبیل وSAH, ICH , IVH و یا خارج مغزی SDH باشد.

خون‌ریزی‌های ناشی از فشار خون در سنین بالاتر و معمولاً در مکان‌های مشخصی از مغز صورت می‌گیرد بیشتر در مسیر شریان‌های کوچک M.C.A  با نام Basal Canglia و با شیوع کمتر در قسمت خلفی مغز- مخچه و یا پل مغزی

به صورت کلی عوارض و عاقبت سکته‌ای خون‌ریزی‌دهنده بدتر از سکته‌های ترمبوآمبولیک است.

به خاطر اثر فشاری سریع‌تر و بیشتر روی بافت‌های حساس مغزی به این درجه میزان مداخله جراحی در این خون‌ریزی‌ها بسیار بیشتر است. لکن هر نوع خون‌ریزی مغزی در هر محل از مغز نیاز به اقدام جراحی ندارد. تصمیم به عمل جراحی به عهده جراح و مرتبط با محل خون‌ریزی و میزان خون‌ریزی می‌باشد و به صورت کلی خون‌ریزی در حفره خلفی مغزی به علت کم حجم بودن حفره خلفی نیازمند مداخله جراحی بیشتری است. ولی در حفره قدامی میانی در صورت کم بودن حجم خون‌ریزی می‌توان با درمان نگهدارنده خون‌ریزی را درمان کرد.

به صورت کلی به هر قسمتی از بافت مغزی که به مدت ۲۰-۱۵ دقیقه اکسیژن نرسد دچار آسیب غیر قابل برگشت خواهد شد. چنانچه این مدت زمان زیر ۱۰ دقیقه باشد احتمال برگشت آسیب وجود خواهد داشت.

سکته‌های مغزی با توجه به محل درگیری بافت می‌تواند باعث بروز علائم متنوع و مختلفی شود.

سیستم خون‌رسانی مغزی از قسمت عمده

1. کاروتید (قدامی میانی) ۲. خلفی خون‌رسانی می‌شود.

علائم سکته‌های سیستم شریانی خلفی می‌تواند با: 

سرگیجه، حالت تهوع- عدم تعادل- کاهش سطح هوشیاری- اختلال شنوایی- اختلال حسی همراه باشد و کمتر با فلج حرکتی همراه است.

ولی درگیری سیستم قدامی و میانی مغزی بیشتر با علائم تکلمی و حرکتی و فلج بروز پیدا می‌کند. شایع‌ترین محل درگیر در سکته‌های مغزی- کپسول داخلی مغز است.

به صورت کلی نیمکره فعال‌تر و غالب مغز نیمکره چپ می‌باشد و سکته‌های سمت چپ پرسر و صداتر و بد عاقبت‌تر هستند.

درمان سکته‌های مغزی اغلب دارویی است. ولی با توجه به ادم و ورم ثانویه در بافت آسیب‌دیده چنانچه سکته مغزی وسیع باشد احتمال خطر جان و شیفت مغزی وجود دارد که در این شرایط عمل جراحی لازم است.